ถ้วยชามจีนมีความสำคัญจวบจนยุคปัจจุบัน แต่เดิมในยุคนีโอลีธิค ถ้วยชามทำมาจากดินเหนียว ต่อมาเพิ่มกรรมวิธีทำเป็นเครื่องปั้นดินเผา หากเทียบกับปัจจุบัน รูปทรงถ้วยชามไม่แตกต่างจากยุคโบราณมากนัก ทำให้รู้ว่าหลายปีผ่านพ้น สิ่งที่พัฒนาขึ้นมีเพียงวัสดุ เทคนิคและวิธีการแต่งแต้มสีสันเท่านั้น

เครื่องมือทำไร่ทำนาชนิดหนึ่ง

 หนังสือสมุดไทย คือ เอกสารโบราณที่ทำจากเปลีอกไม้ชนิดต่าง ๆ ที่สามารถนำมาใช้ทำเป็นกระดาษได้ เช่น เปลีอกปอ เปลีอกสา ใยสับปะรด เป็นต้น ทำให้หนาพอสมควร และเป็นแผ่นยาว ๆ ติดต่อกันพับกลับมาได้ มีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าใช้รองรับการเขียน การชุบตัวอักษร การเขียนภาพ การเขียนลายเส้นต่าง ๆ และเขียนได้ทั้ง ๒ ด้าน ในลักษณะเป็นหนังสือจดหมายเหตุบ้าง หมายรับสั่งบ้าง ตำนานบ้าง ตำราบ้าง หนังสือสมุดถือเฝ้าบ้าง ที่ท่านเรียกว่า หนังสือสมุดข่อย เพราะส่วนมากใช้เปลือกข่อยทำเป็นกระดาษ

 

ช่อฟ้า คือ ส่วนที่อยู่บริเวณยอดสุดของหน้าบันทั้งสองด้านของอาคารในงานสถาปัตยกรรมไทย โดยมีรูปลักษณะคล้ายสัตว์ปีกจำพวกนก ครุฑ คือมีจะงอยปากตรงส่วนกลาง ส่วนปลายทำเป็นรูปเรียวโค้งปลายสะบัด โดยมากจะเป็นรูปร่างที่ตัดทอนความสมจริงออกแล้ว คงไว้ซึ่งเค้าโครงรูปนกเท่านั้น

 

ใบระกา คือ ส่วนที่มีรูปทรงเป็นครีบที่มีลักษณะเรียว โค้ง และปลายแหลมคล้ายปลายมีด กลางครีบด้านหน้าถากเป็นสันนูน วางเรียงประดับตกแต่งอยู่ระหว่างช่อฟ้า และหางหงส์บนขอบสันบ่าด้านบนตลอดแนวของตัวลำยอง ในส่วนของใบระกานี้พบว่า บางแห่งใช้กระหนกรูปทรงต่างๆ แทนครีบปลายแหลม

 

หางหงส์ คือ ส่วนประดับรูปทรงคล้ายหงส์ติดอยู่ปลายด้านล่างของเครื่องลำยอง โดยมากมักทำเป็นรูปโครงของนาคสามเศียรซ้อนกัน แต่ยังพบว่าหางหงส์ของเครื่องลำยองบางชุด ปรากฏการนำนาคมาประกอบโดยทำเป็นเศียรนาคหนึ่งเศียรก็มี

ระหัด เป็นเครื่องชักน้ำหรือวิดน้ำ ทำด้วยไม้เป็นรางใช้มือหมุน และใช้ถีบด้วยเท้าก็มีการเกษตรกรรมโดยทั่วไปต้องอาศัยน้ำสำหรับทำการเพาะปลูก โดยเฉพาะการทำนาต้องมีน้ำแช่ต้นข้าวจนกระทั่งข้าวออกรวง ชาวนาจะปลูกข้าวในฤดูฝนปีละครั้ง เรียกว่า ข้าวนาปี แต่เมื่อมีการชลประทานดีขึ้นจะปลูกข้าวนอกฤดูฝนอีกด้วย ซึ่งเรียกว่า นาปรัง การใช้ระหัดวิดน้ำมีความสำคัญต่อการทำนาในสมัยก่อนมาก เพราะเมื่อฝนชุกน้ำในแม่น้ำลำคลองจะมีระดับสูงขึ้น หากแปลงนาซึ่งทำคันไว้ไม่สามารถกักเก็บน้ำได้มากพอ

เป็นเครื่องดักปลาไหลชนิดหนึ่ง สานด้วยไม้ไผ่ มีงาแซงอยู่ริมก้นใส่เหยื่อไว้ในกะพล้อ บางแห่งเรียกว่าอีจู้ว่า กระจู้ หรือจู้ อีจู้ มีลักษณะกลมป่องส่วนก้น

ลักษณะของเครื่องมือ: ขอฉาย ทำจากไม้ไผ่ ลำเล็กๆ ยาวประมาณ 2 เมตร ตรงปลายมีไม้หรือเหล็กงอตั้งฉากกับด้ามสำหรับเกี่ยวฟาง

เครื่องใช้สําหรับตามไฟ มีรูปต่าง ๆ บางชนิดมีหลอดบังลม, ลักษณนามว่า ดวง

ลังไม้มีไม้เสริมใต้ลังและบนฝาลัง การเสริมไม้ใต้ลังนั้นเพื่อประโยชน์ในการสอดแขนของรถยก หรือใช้เชือกช่วยในการขนย้าย

โม่หิน เป็นเครื่องมือสำหรับโม่แป้ง ทำด้วยหินมีหลายขนาด ขนาดเล็กจะมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๑.๕ ฟุต ขนาดใหญ่จะมีเส้นผ่าศูนย์กลาง ประมาณ ๔.๕ ฟุต โม่หินประกอบด้วย ๒ ส่วน คือ ตังโม่หรือหน่วยครก มีลักษณะกลมฐานเรียบด้านหนึ่งทำเป็นปากสำหรับให้แป้งไหลลงสู่ภาชนะ

ใช้นึ่งข้าวเหนียว

ใช้สำหรับใส่ปูนกินกับหมาก

คือสิ่งที่ใช้กวาด ทำด้วยดอกอ่อนของต้นเลาเป็นต้นมัดเป็นกำๆ ...จากเดิมที่นำฟางข้าวมามักรวมกันกลายมาเป็นไม้กวาดแบบแบนหรือไม้กวาดดอกหญ้า

ใช้สำหรับใส่เหล้า

วางขวางบนคอวัวหรือควายใช้ไถนา คราดนา หรือเทียมเกวียน เป็นต้น

ด้วงเป็นเครื่องดักสัตว์ชนิดหนึ่ง ใช้สำหรับดักสัตว์สี่เท้าขนาดเล็ก เช่น หนู ต่น แย้ ด้วงมีส่วนประที่สำคัญ คือ กระบอกด้วงคันไม้ไผ่สายบ่วงและลิ้น การทำงานชองด้วงอาศัยคันไม้ไผ่

กบไสไม้ เครื่องมือสำคัญสำหรับช่างไม้ชนิดหนึ่ง เป็นเครื่องมือขัดผิวไม้ให้ผิวเรียบและได้รูปทรงตามต้องการ ประโยชน์ใช้สอยหลัก ๆ ของกบคือ ไสให้ผิวหรือหน้าไม้เรียบ การเรียกชื่อกบมักเรียกตามรูปร่างและลักษณะการใช้สอย

หรือชาวไทโส้ เรียกว่า ตะบันหมาก เป็นอุปกรณ์สำหรับตำหมากให้ละเอียด แล้วนำมาเคี้ยว ทำจากทองเหลือง รูปทรงกลมกระบอก หนักประมาณ 3 ขีด

ภาชนะสานมีหูเป็นวงโค้งขึ้นไปสําหรับหิ้ว น ภาชนะสานมีหูสำหรับห้อยและหิ้ว บางอย่าง ก็ใช้ตั้ง

เป็นเครื่องใช้สำหรับตักน้ำหรือของเหลวต่างๆ ประกอบด้วยส่วนสำคัญสองส่วนคือ คันสำหรับจับถือ

เป็นเครื่องมือจักสานชนิดหนึ่ง สานด้วยผิวไม้ไผ่ ปากแคบอย่างคอหม้อดิน มีฝาปิดเปิดได้ ...ตรงคอข้องถึงปากข้องสานด้วยลายขัดตาทแยง

มีดชนิดนี้มีประโยชน์ใช้สอยตามชื่อคือ ใช้สำหรับจักตอกหรือเหลาหวายเป็นมีดปลายเรียวแหลม ปลายและด้ามงอน ส่วนมากตัวมีดจะสั้นกว่าด้าม

เครื่องมือที่ประดิษฐ์ขึ้นมา เพื่อนำไปใช้ในการผ่าหมาก

เครื่องมือทางการเกษตรชนิดหนึ่งใช้สำหรับเก็บเกี่ยวพืชผลประเภทข้าวและธัญพืช มี ลักษณะเป็นมีดทำด้วยเหล็ก โค้งคล้ายตะขอและมีคมอยู่ด้านใน มีด้ามจับสำหรับถือ

เครื่องโลหะหรือเครื่องไม้มักมีรูปคล้ายกระดิ่ง มีลูก กระทบแขวนอยู่ภายในห น กระดิ่งสำหรับแขวนที่คอวัวและชายคาโบสถ์ ทำด้วยโลหะก็มี

เครื่องมือในการจับปลาชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้ไผ่ เป็นภูมิปัญญาของคนไทยชนิดหนึ่ง เมื่อปลาเข้าไปในไซแล้ว จะถูกกักอยู่ในไซ และไม่สามารถออกมาได้

เป็นของใช้สำหรับโบกเตาไฟของคนไทยในสมัยก่อน หรือใช้สำหรับโบกพัดร่างกายให้หายคลายจากความร้อนได้ สามารถที่จะนำติดตัวไปไหนมาไหนได้อย่างสะดวก

ลักษณะของเครื่องมือ: กระบุง เป็นภาชนะที่จักสานด้วยไม้ไผ่เป็นลวดลายต่างๆ ใช้สำหรับใส่ข้าว ข้าวโพด ถั่วงา ใช้ตวงหรือโกย และใส่ของอื่นๆ

 ทองเหลือง โบร้าน โบราณ เตารีดถ่านโบราณ ที่ถือเป็นพิมพ์นิยม ที่นักสะสมเตารีดโบราณต้องการนำมาเก็บสะสม คือ ตัวล็อคฝาเตา ต้องหล่อเป็นรูปตัวไก่

ทัพพี เป็นเครื่องมือจำพวกเดียวกับช้อน ใช้ในการตักน้ำแกงหรือของเหลวต่างๆ

กระติบข้าว หรือภาษาอีสานบางแห่งเรียกว่าก่องข้าว เป็นภาชนะใช้สำหรับใส่ข้าวเหนียว ...จึงมีการนำเอาเพลงเซิ้งอีสานคือ จังหวะลำเซิ้งมาใช้ โดยมีท่าถวายบังคม ท่านกบิน ท่าเดิน

หรือที่ตำหมากเป็นอุปกรณ์หลักในการกินหมากของผู้เฒ่าในสมัยโบราญ ที่นิยมกินหมากกับพลู (และปูนแดง) โดยจะนำใบพลูที่ไม่แก่ หรืออ่อนจนเกินไป มาทาด้วยปูนแดง

ชื่อเครื่องประดับสําหรับสวมข้อมือหรือข้อเท้า ทําด้วยเงินหรือทองเป็นต้น,

เครื่องทอผ้า มีส่วนประกอบสำคัญ ที่ขาดไม่ได้ ของเครื่องทอมี 3 ประการ และมี เครื่องประกอบ อื่นๆ ที่ทำให้ทอได้รวดเร็ว และสวยงามยิ่งขึ้น คือ

1. ฟันหวี ( reed ) ภาษาไทยแท้ เรียกว่า ฟืม ใช้โลหะทำเป็นซี่เล็กๆ กำหนด ความห่างได้ ตามต้องการ ในสมัยโบราณ ฟืม ทำด้วยไม้ไผ่ ผูกด้วยเชือก แล้วกระหนาบ ด้วยกรอบไม้จริง แต่ละช่องจะให้เส้นด้ายยืน สอดเข้าไปหนึ่งเส้น เพื่อจัดเส้นด้ายยืน ให้อยู่ห่างกัน ตามความละเอียดของผ้า

2. ตะกอ ( harness )ใช้สำหรับ แบ่งด้ายยืน ออกเป็นหมู่ๆ เพื่อเปิดช่องให้ด้ายพุ่ง สอดเข้า ไปขัดกับด้ายยืน ตะกอในสมัยก่อน (ปัจจุบันยังใช้ในโรงงานทอผ้าไหมไทย) ทำด้วยเชือก การทอแต่ละครั้ง จะต้องทำตะกอใหม่ มีไม้ดื้วตะกอ 2 อัน เป็นที่ยึด เชือกตะกอที่ พันโยงกัน เหมือนเลข 8 ส่วนเครื่องจักรทอผ้านั้น ใช้ตะกอทำด้วยลวด หรือแผ่นโลหะ บางๆ มีรูเล็กๆ ตรงกลาง สำหรับสอดด้ายยืน

3. กระสวย ใช้กรอด้ายพุ่ง แล้วใส่ลงในกรอบกระสวย พุ่งให้ด้ายพุ่งเข้าไปขัดกับ ด้ายยืน

มีดโต้ น มีดขนาดใหญ่ กลาง และเล็ก ใบมีดมีรูปร่างคล้ายน้ำเต้าผ่าเสี้ยวหัวโต

ชื่อเครื่องจับปลาชนิดหนึ่ง ถักเป็นตาข่าย ใช้ทอดแผ่ลงในนํ้าแล้วค่อย น ชื่อเครื่องจับปลาชนิดหนึ่งคล้ายอวน เป็นตาข่าย ใช้ทอดแผ่ลงในน้ำให้คลุมปลา

ภาชนะสาน รูปเตี้ย ๆ ปากกว้าง ก้นสอบ โดยปริยายเรียกเครื่องสานที่ทําเป็น น ภาชนะสาน ปากกว้าง ก้นสอบ สัณฐานเตี้ย

เป็นเหรียญของสกุลเงินบาท ที่ใช้ในประเทศไทย